In Theateratelier Pauluskerk – een samenwerking van de Pauluskerk en stichting Formaat – maken mensen zonder verblijfspapieren theater van hun ervaringen. “Theater werkt helend”, zegt regisseur en theaterpedagoog Luc Opdebeeck.

“Ervaringen delen maakt mensen krachtiger en zelfverzekerder. Je merkt dat je er niet alleen voorstaat. Er zijn lotgenoten. Je leert van elkaar,” zegt Opdebeeck. Even belangrijk als het delen van nare ervaringen is lachen en dansen. “De deelnemers bevrijden zich van het cocon dat hen dwingt om elke dag hetzelfde te denken. Namelijk: hoe overleef ik? Het werkt therapeutisch, zonder dat het therapie is.”

De persoonlijke verhalen worden in het theaterstuk verwerkt om bredere maatschappelijke problemen zichtbaar én bespreekbaar te maken. “Het is participatief theater: de spelers en het publiek denken actief mee en komen in actie voor een eerlijkere samenleving.”

Samen bereiken Formaat en de Pauluskerk een breed publiek, bijvoorbeeld via het Schaduw Museum in 2020, dat een overzicht gaf van verschillende voorstellingen. “Als je geen papieren hebt loop je elke dag het risico dat je wordt opgepakt, een podium beklimmen is voor veel mensen een ‘no go’. Schaduwtheater is een creatieve oplossing. Ook in die abstractere vorm komen de verhalen echt binnen. Sommige mensen schrokken van wat zij hoorden en boden hulp aan. Een tandarts, een advocaat.”

Inmiddels bestaat de samenwerking tien jaar. “Het is fijn dat deelnemers toegang hebben tot een breed pakket aan ondersteuning van de Pauluskerk,” zegt Opdebeeck. Omgekeerd brengt het theater soms persoonlijke problemen aan het licht, zodat hulp kan worden geboden. “De samenwerking is eigenlijk heel vanzelfsprekend.”